نقش مادر پدر در درمان بیش فعالی و کمبود تمرکز

   کمبود تمرکز و بیش فعالی یکی از مشکلاتیه که همیشه مورد توجه من بوده . شاید علتش  این باشه که در بستگان نزدیک خودم و در مهمانی های خانوادگی با چنین بچه های ناآرامی زیاد برخورد داشته ام . درطی سالها تجربه بالینی و کار روانپزشکی باچنین کودکان و نوجوانانی برخورد داشته ام.

  یک سری کودکانی بودند که از سالهای دبستان نزد من آورده شدند و الان دانشجو هستند. گروه دیگر بچه هایی بودند که هر وقت اوضاع درسی  شان خراب می شد مادر پدر نزد من می آمدند تا درمان کمبود تمرکز آنها از سر گرفته شودو نمراتشان بهبود یابد.

   یک سری دیگر از افراد دچار کمبود تمرکز و بیش فعالی نوجوانانی بودند که بعلت مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری،قلدری و دعوا، بی اعتنایی به قوانین و حتی کتک کاری با پدر مادر ونیز دزدیدن اموال و  پول داخل خانه   و مصرف مواد روانگردان نزد من آورده می شدند .جالب اینکه خیلی از این نوجوانان مشکل دار  سابقه دوره هایی از درمان دارویی نزد روانپزشک داشتند اما متأسفانه مشغولیت مادر پدر،مشکلات مالی،انکار وجود اختلال توسط پدر   مادر و یا فشار اطرافیان مانند پدر بزرگ مادر بزرگ سبب شده بود درمان قطع شود و مشکل روز بروز بیشتر شود .

     عمیقا باور دارم که آینده کودکان دچار کمبود تمرکز بیش فعالی در دستان مادر پدر آنهاست و این را به چشم دیده ام. آن مادران و پدرانی که بطور منظم و مداوم فرزندانشان را برای درمان می آورند ،چه در گرمای تابستان و چه در سرمای زمستان و حتی از نقاط دور (مانند کردستان یا لرستان) بهترین پاداش را گرفته اند یعنی کنترل و بهبود بیش فعالی و بهبود تمرکز و اتمام دوره دبیرستان وبعضا شروع دانشگاه. نوجوانی که توانسته دبیرستان را تمام کند یعنی توانسته رفتار خود را کنترل و تنظیم کند و بر مشکلات بیماری خودش غلبه کند.

     بنابراین تکرار می کنم که نقش پدر و مادر در سرنوشت کودک دچار کمبود تمرکز بیش فعالی بسیار مهم است و البته در اکثریت مواردی که دیدم مادر سهم عمده ای در درمان و پیشگیری مشکلات فرزند داشت و متأسفانه پدر هم بیشترین سهم را در قطع درمان و انکار بیماری!

عوارض بیش فعالی

کمبود تمرکز بیش فعالی به هیچ وجه بیماری ساده ای نیست بلکه از دو جهت بسیار پیچیده است یکی از جهت شناخت مکانیسم سبب شناسی بیماری و جایگاه آن در مغز که هنوز ابهامات زیادی دارد و جهت دیگر آن تاثیر عمیق و نافذی است که بر تمامی جنبه های هیجانی و رفتاری کودک   تا بزرگسالیش می گذارد. کمبود تمرکز بیش فعالی معمولا پا به دنیای بزرگسالی می گذارد و مرد یا زنی که مثلا۲۵یا ۳۰یا ۳۵ساله است هنوز با پیامدهای این اختلال درگیر است،بی نظمی، شکست مکرر شغلی و تغییر  مکررشغل، فرار از سربازی،  شکست در ازدواج و حتی شکست در دوست یابی ،بحرانهای عاطفی، تصمیم گیریهای احساسی و ناگهانی،عدم درس گرفتن از شکستها ،از پیامدهای اختلال کمبود تمرکز بیش فعالی هستند.در موارد بدتر ،بزه کاری و مشکلات قانونی و زندان  ونیز اعتیاد به انواع مواد مخدر نیز رخ می دهد.

بنابراین آنچه که در کودکی  شیطنت کودکانه و دوست نداشتن درس ومدرسه و نمرات پایین درسی و انضباطی شمرده می شود بارشد کودک و رسیدن به بزرگسالی ابعاد فاجعه باری پیدا می کند. ودر این زمان کجا هستند آنهایی که مادر پدر را از درمان منع می کردند و می گفتند:[این بچه هیچ مشکلی نداره،خیلی هم خوبه ، بیخود روی بچه اسم نذارین!،بزرگ بشه خوب میشه ، باباشم همینطوری بود!،داییش هم همینطوری بود ! ] .

من معتقدم که پذیرفتن نقصها و مشکلاتمان  نیاز به قدرت درونی دارد. باید به اندازه کافی قوی باشیم تا بتوانیم مشکلی به نام افسردگی یا اضطراب یا مشکل شخصیتی را درخودمان بپذیریم.

در مورد مادر  و پدری  که فرزند شان دچار کمبود تمرکز،بیش فعالی و حتی مشکلاتی مثل اضطراب،افسردگی و وسواس است نیز همینگونه است.مادر پدر باید قدرت درونی بالایی داشته باشند تا بپذیرند فرزندشان مشکلاتی دارد.

      چرا انتظار داریم که کسی کمتر از گل به فرزندمان نگوید یا به او یاداوری نکند که بالای چشمش ابروست!؟                                            باید بپذیریم که تربیت فرزند کاری است نه چندان راحت و زمانی که کودکی با مشکلات رفتاری داریم باید رنج وهزینه درمان فرزندمان را بپذیریم تا بتوانیم او را در بزرگسالی از مشکلات مصیبت بار دور کنیم.باید بگویم در طی سالیان درازی که با بیماران اعتیادی سرو کار داشته ام درصد بالایی  از آنها سابقه مشکلات رفتاری ،هیجانی و  عدم تمرکز داشته اند و متأسفانه به درمان آنها بی توجهی شده بود.بنابراین اکیدا توصیه می کنم که برای درمان کودک یا نوجوان مان  هیچ وقت دیر نیست.

    پرخوری  و زیاده روی در خوردن نیز، در کودکان دچار بیش فعالی کمبود تمرکز ١٢ برابر بیشتر از سایر کودکان است. درواقع این پرخوری نوعی مشکل درکنترل تکانه وکنترل هیجانات درونی است یعنی کودک نمی تواند کنترل درستی بر غذا خوردن خود داشته باشد و این مساله چیزی فراتر از احساس گرسنگی است.

    به همین  ترتیب افزایش وزن و حتی چاقی در کودکان دچار بیش فعالی کمبود تمرکز بیشتر از سایرین دیده میشود .اگرچه بعضی از داروهایی که در درمان بیش فعالی و کمبود تمرکز بکار می روند می توانند سبب افزایش اشتهای کودک شوند اما داروهای محرک می توانند از این مشکل جلوگیری کنند و در نتیجه کاربرد مضاعفی دارند. در واقع ممکن است مسیرهای مغزی مشابهی در مورد بیش فعالی کمبود تمرکز و پرخوری   و اساسا مشکل کنترل تکانه وجود داشته باشد.

دکتر مجید محمدپور دکتر روانپزشک در تهران

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.